علل بروز بیماری‌‎های عروق کرونر

CAD با آسیب یا صدمه به پوشش داخلی عروق کرونر شروع می‌شود. در دوران جوانی پلاک‌ها می توانند در امتداد دیواره رگ‌های خونی جمع شوند و با افزایش سن این تجمع بیشتر و بیشتر می‌شود. با جمع شدن این پلاک‌ها دیواره رگ‌های خونی ملتهب شده و خطر لخته شدن خون و حملات قلبی افزایش می‌یابد.

در اصل پلاک ماده‌ای مومی شکل است که باعث چسبندگی دیواره‌های داخلی رگ‌های خونی می‌شود و از همین طریق برای سلامت بدن مانع تراشی می‌کند. برخی از ترکیبات مانند سلول‌های التهابی، لیپوپروتئین‌ها، کلسیم، کلسترول هنگام عبور از جریان خون به این پلاک‌ها متصل می‌شوند. این فرآیند باعث باریک‌تر شدن‌ دیواره عروق کرونر و کاهش جریان خون ورودی به قلب می‌شود.

در نهایت همین کاهش جریان خون کار دست شما می‌دهد و با علائمی مانند درد قفسه سینه و تنگی نفس روبه‌رو خواهید شد؛ چرا که قلب شما به اندازه‌ای کافی خون غنی از اکسیژن و مواد مغذی دریافت نمی‌کند. در موارد شدیدتر اگر عروق کرونر کاملاً مسدود شده باشند، حمله قلبی دور از انتظار نیست.

علائم بیماری‌های عروق کرونر

بیماری‌های عروق کرونر اغلب خاموش هستند و حتی ممکن است تا زمان حمله قلبی یا عارضه مشهود دیگری متوجه وجود این بیماری نشوید. با این حال نشانه‌های زیر بارزترین علائم بیماری عروق کرونر محسوب می‌شوند:

• آنژین: در اصل آنژین دردی است که در حین فعالیت بدنی و فشار به بدن احساس می‌شود. این حس درد و ناراحتی معمولاً از پشت استخوان سینه شروع می‌شود و ممکن است به بازوها، شانه‌ها، فک و گلو هم سرایت کند.

• حالت تهوع یا احساس سوء هاضمه

• عرق سرد

•سرگیجه و سبکی سر

• تنگی نفس به خصوص هنگام فعالیت

• ضعف

• اختلال در خواب

• گردن درد

راهکارهای درمان بیماری‌های عروق کرونر

روند درمان شما به شدت بیماری و میزان علائمی که دارید، تعیین می‌شود. بنابراین لازم است زیر نظر پزشک متخصص برنامه درمان خود را آغاز کنید. متخصص قلب و عروق با بررسی شرایط شما بهترین راهکار درمانی را پیش رویتان می‌گذارد. این روش‌های درمان معمولاً در سه شاخه تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

تغییر سبک زندگی

پزشک ممکن است توصیه کند که برخی از عادات زندگی را  به طور مادام‌العمر برای سلامت قلب تغییر دهید. این عادت‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• حفظ وزن متناسب

از دست دادن 3 تا 5 درصد از وزن فعلی‌تان می‌تواند به شما در مدیریت و کنترل برخی از عوارض خطرناک بیماری‌های عروق کرونر مانند کلسترول بالا و دیابت کمک کند. از دست دادن وزن بیشتر حتی میزان فشار خون را هم تنظیم می‌کند.  

• داشتن فعالیت بدنی

تحرک و فعالیت بدنی مستمر می‌تواند به میزان قابل توجهی از اثرات منفی بیماری‌های عروق کرونر مانند کلسترول بالا، فشار خون زیاد، اضافه وزن و چاقی بکاهد. قبل از شروع هر برنامه ورزشی از پزشک خود بپرسید که چه میزان از فعالیت بدنی برای شما مناسب است.

• مصرف غذاهای سالم برای قلب

یک برنامه غذایی سالم برای قلب میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل را در خود می‌گنجاند. علاوه بر این لازم است مصرف چربی‌های اشباع، روغن‌های ترانس، سدیم (نمک)، قند و الکل را زیر نظر پزشک محدود کنید.

• مدیریت استرس

یادگیری نحوه کنترل استرس، داشتن آرامش و کنار آمدن با مشکلات می‌تواند سلامت عاطفی و جسمی شما را بهبود بخشد.

• ترک سیگار

مواد شیمیایی موجود در دود سیگار عملکرد قلب و ساختار رگ‌های خونی را مختل می‌کنند. در واقع سیگار کشیدن احتمال تجمع پلاک را تا حد زیادی بالا می‌برد.

• خواب کافی

برای درمان و پیشگیری از بیماری‌های عروق کرونر لازم است خواب کافی و باکیفیت داشته باشید. مقدار خواب توصیه شده برای بزرگسالان بین 7 تا 9 ساعت در روز است.

تجویز دارو

اگر تغییر سبک زندگی برای درمان بیماری‌های عروق کرونر کافی نباشد، پزشک به سراغ تجویز دارو می‌رود. توجه داشته باشید مصرف دارو حتماً باید زیر نظر پزشک متخصص صورت گیرد. برخی از داروهای مؤثر برای درمان بیماری‌های عروق کرونر عبارتند از:

• مسدودکننده‌های بتا

• مسدودکننده‌های کانال کلسیم

• داروهایی برای تنظیم قند خون مانند ایمپاگلیفلوزین، کاناگلیفلوزین و لیراگلوتید

• متفورمین

• نیتروگلیسیرین

• داروهای کنترل‌کننده کلسترول خون نظیر استاتین‌ها، نیاسین، فیبرات‌ها

• رانولازین

• مهارکننده‌های ACE (آنزیم تبدیل آنژیوتانسین)

جراحی

با پیشرفت بیماری‌های عروق کرونر ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته باشید. پزشک با توجه به شرایط شما از یکی از روش‌های زیر برای درمان بیماری استفاده می‌کند:

• آنژیوپلاستی

در این روش یک استنت (لوله فلزی کوچک و مشبک شبیه فنر) به کمک بالون به سمت قلب هدایت می‌شود. با قرار گرفتن بالن و استنت در جای خود، بالن باد شده و استنت به اندازه قطر رگ منبسط شده و آن را باز نگه می‌دارد. سپس بالن تخلیه شده و در حالی که استنت در جای خود قرار گرفته است، از بدن خارج می‌شود. طی چندین هفته مسیر جریان خون در اطراف استنت داخل عروق بهبود یافته و از مسدود شدن مجدد رگ‌های کرونر جلوگیری می‌شود. اسنتت معمولاً از فلز ساخته می‌شود اما در مواردی ساختار آن از ترکیباتی است که به مرور زمان جذب بدن می‌شوند.

• عمل بای پس قلب (CABG)

تصور کنید در جاده تصادفی رخ داده و این حادثه باعث ترافیک شده است. خدمه اورژانس و نیروی انتظامی اتومبیل‌های اطراف محل تصادف را از سر راه پراکنده می‌کنند تا مسیر باز شده و ترافیک رفع شود. عمل بای پس قلب هم مشابه همین موضوع است. در این جراحی پزشک رگ‌های خونی از سایر قسمت‌های بدن مانند پا می‌گیرد تا بتواند مسیرهای مسدود شده عروق کرونر را دور بزند. از این طریق جریان خون به سمت قلب بازگردانده شده و بهبود پیدا می‌کند. متخصصان قلب و عروق معمولاً زمانی عمل بای پس قلب را پیشنهاد می‌دهند که انسداد عروق کرونر شدید باشد.

آریتمی

آریتمی نوعی اختلال در قلب است که بر میزان یا ریتم ضربان قلب تأثیر می‌گذارد. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که تکانه‌های الکتریکی‌ تنظیم‌کننده ضربان قلب، به درستی وظیفه خود را انجام ندهند. همین موضوع باعث می‌شود ضربان قلب شما خیلی سریع (tachycardia)، خیلی کند (bradycardia) و یا خیلی نامنظم (fibrillation) باشد. تقریباً همه افراد حداقل یک بار در طول عمر خود ریتم غیرطبیعی قلب را تجربه خواهند کرد و به نوعی با آریتمی قلب روبه‌رو می‌شوند.

درست است که آریتمی شایع است، اما معمولاً بی‌خطر بوده و تنها در برخی موارد مشکل‌ساز می‌شود. هنگامی که آریتمی در جریان خون تداخل ایجاد کند، می‌تواند به مغز، ریه‌ها و سایر اندام‌های حیاتی بدن آسیب برساند. در این وضعیت اگر آریتمی درمان نشود، ممکن است زندگی شما را تهدید کند.

در اکثر مواقع آریتمی علائمی از خود بروز نمی‌دهند. با این حال می‌توان موارد زیر را از نشانه‌های رایج آریتمی به شمار آورد:

• احساس ایستادن ضربان قلب در مدت زمانی بسیار کوتاه

• لرزش در گردن یا قفسه سینه

• ضربان قلب سریع

• ضربان قلب آهسته یا نامنظم

در این موقعیت‌ها باید با پزشکان متخصص در این زمینه مشورت کنید تا آریتمی قلب شما تشخیص و درمان شود.

علاوه بر این ممکن است آریتمی با علائم جدی‌تری همراه شود که در صورت مشاهده آن‌ها باید فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. این علائم عبارتند از:

• درد قفسه سینه

• تنفس دشوار

• ضعف

• سرگیجه یا سبکی سر

• غش کردن

• خستگی

• عرق کردن

گرفتگی عروق و رگ‌های خونی

گرفتگی و تنگی عروق که از آن با عنوان تصلب شرایین نیز یاد می‌شود، یکی دیگر از بیماری‌های شایع قلبی است که در اثر تجمع پلاک بروز می‌کند.

سرخرگ‌ها گروهی از عروق خونی هستند که وظیفه انتقال اکسیژن و مواد مغذی را از قلب به سایر بخش‌های بدن بر عهده دارند. با افزایش سن، چربی‌ها، کلسترول و کلسیم می‌توانند در رگ‌های خونی جمع شده و باعث

به وجود آمدن پلاک شوند. تجمع این پلاک‌ها روند جریان خون در عروق را با مشکل مواجه می‌کند. این تجمع پلاک ممکن است در هر یک از شریان‌های بدن شما از جمله قلب، پاها و کلیه‌ها ایجاد شوند.  

بروز گرفتگی عروق می‌تواند منجر به کمبود خون و اکسیژن در بافت‌های مختلف بدن شود. از سوی دیگر، تکه‌های پلاک می‌توانند شکسته شده و باعث لخته شدن خون شوند. در این مواقع اگر درمان مؤثری به کار گرفته نشود، گرفتگی رگ‌های خونی منجر به حمله قلبی، سکته مغزی و یا نارسایی قلبی می‌شود.

کاردیومیوپاتی

کاردیومیوپاتی یک بیماری پیشرونده میوکارد یا عضله قلب است. این بیماری در بیشتر موارد باعث ضعیف شدن عضله قلب می‌شود. در چنین حالتی قلب قادر نیست خون را به اندازه‌ای که باید به سایر قسمت‌های بدن برساند.

کاردیومیوپاتی انواع مختلفی دارد که توسط عوامل متعددی مانند بیماری عروق کرونر قلب یا داروهای خاص ایجاد می‌شوند. این بیماری می‌تواند منجر به بی‌نظمی ضربان قلب، نارسایی قلبی و مشکل دریچه قلب شود. در کاردیومیوپاتی درمان‌های پزشکی و مراقبت‌های بعد از آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند از نارسایی قلبی و سایر عوارض این بیماری جلوگیری کند.

بیماری‌های قلبی مادرزادی

بیماری‌های قلبی مادرزادی یا نقص مادرزادی قلب نوعی ناهنجاری قلبی است که از بدو تولد وجود دارد. این گروه از بیماری‌های قلبی می‌توانند در عملکرد رگ‌های خونی، دیواره‌ها و دریچه‌های قلب اختلال ایجاد کنند. طیف گسترده‌ای از بیماری های قلبی مادرزادی وجود دارد که هریک از آن‌ها ویژگی‌های مختص خود را دارند. این بیماری‌ها در برخی موارد حتی علائم خاصی ندارند اما گاهی اوقات می‌توانند زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.

خوشبختانه در دهه‌های گذشته و با پیشرفت درمان‌های پزشکی، تقریباً همه کودکان مبتلا به بیماری‌های قلبی مادرزادی از مرگ نجات یافته و تا سالیان سال به زندگی خود ادامه می‌دهند.

بیماری‌های عروق کرونر (CAD)

بیماری‌های عروق کرونر (CAD) یکی از رایج‌ترین بیماری‌های قلبی است .این بیماری باعث اختلال جریان خون در رگ‌هایی می‌شود که وظیفه خون‌رسانی به قلب را بر عهده دارند. شایع‌ترین علت CAD آسیب عروق و تجمع پلاک کلسترول در رگ‌های خونی است. این موضوع باعث گرفتگی رگ‌های خونی شده و فعالیت قلب را مختل می‌کند.

چهار شریان اصلی کرونر که در سطح قلب قرار دارند، اکسیژن و خون غنی از مواد مغذی را به قلب شما می‌رسانند. زمانی که یک یا چند شریان به طور جزئی یا کامل مسدود شوند، کاهش جریان خون دور از انتظار نیست.

قلب عضله‌ای است که وظیفه پمپاژ خون در بدن را بر عهده دارد. یک هر روز تقریباً 11300 لیتر خون را بدن شما به حرکت در می‌آورد. در پی بروز CAD و کاهش جریان خون، قلب نمی‌تواند به درستی وظایف خود را انجام دهد و همین موضوع باعث پیدا شدن بیماری‌های قلبی می‌شود.

عفونت‌های قلبی

عفونت‌های قلبی زمانی اتفاق می‌افتند که یک ماده تحریک‌کننده مانند باکتری، ویروس، انگل یا مواد شیمیایی به عضله قلب شما برسد. این عفونت می‌تواند باعث التهاب یا آسیب در پوشش داخلی قلب، دریچه‌ها، غشای خارجی یا خود عضله قلب شود. به طور کلی عفونت‌های قلبی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• پریکاردیت تورم و تحریک پریکارد است. پریکارد غشای نازک کیسه مانندی است که قلب شما را احاطه کرده است. این بیماری معمولاً به طور ناگهانی شروع می‌شود اما طول عمر آن‌ها کوتاه بوده و برای مدت زمان طولانی باقی نمی‌ماند. پریکاردیت در اکثر مواقع خفیف است و به خودی خود بهبود می‌یابد؛ با این حال در موارد شدید ممکن است به دارو یا جراحی نیاز شود.

• آندوکاردیت عفونت دریچه‌ها یا پوشش داخلی قلب است. این عفونت می‌تواند به قلب شما آسیب برساند و باید سریعاً درمان شده تا از عوارض کشنده آن جلوگیری شود.

• میوکاردیت یک بیماری قلبی نادر است که با التهاب و آسیب به عضله قلب همراه است. این بیماری در اثر عفونت ویروسی یا پاسخ خود ایمنی خود را نشان می‌دهد.